Nieuws

Het Aramis project, een transportinfrastructuur voor grootschalige CO2-reductie, maakt vorderingen richting een definitieve investeringsbeslissing. Het project is van groot belang voor het halen van de klimaatdoelen en het behoud van de industrie.

In deze nieuwsbrief een algemene update van Annemarie Manger, een interview met Vikram Bhati over value engineering. Een update van Joep Sweyen over de Clean Industrial Deal. En Arzu Öztürk over het aanbestedingsproces.

Op het eerste gezicht lijkt het aanbestedingsproces van Aramis vrij eenvoudig: aannemers selecteren en contracten afsluiten. In werkelijkheid is het een uiterst zorgvuldige procedure die in elke fase volledige transparantie en onpartijdigheid vereist – en maanden kan duren.

Op 5 maart bezocht Wopke Hoekstra, Eurocommissaris voor Klimaat, Net Zero en Schone Groei, de Tweede Kamer. Hij sprak onder meer over de Clean Industrial Deal die de Europese Commissie op 26 februari 2025 publiceerde.

Value engineering is een methode om projecten slimmer, duurzamer en kostenefficiënter te maken. Maar het vraagt om meer dan alleen technisch inzicht; samenwerking, creativiteit en een frisse blik zijn minstens zo belangrijk.

Het eerste kwartaal van 2025 zit erop, en het Aramis-project heeft flinke stappen gezet. Het vergunningstraject verloopt volgens plan en we zetten ons in elke fase vol in om de kwaliteit en veiligheid van de CCS-infrastructuur te waarborgen.

In deze nieuwsbrief Annemarie Manger over reflectie en vooruitblik, D-HUBN; het kloppende distributiehart van Aramis, joint taskforce toont voordelen publiek-private samenwerking, veilige CCS-pijpleidingen met RDF testing en 2024 highlights.

Het einde van 2024 is in zicht. We hebben een aantal belangrijke mijlpalen behaald, waar ik ontzettend trots op ben. Het Aramis-team heeft veel en goed werk verricht en flinke progressie geboekt. Deze topprestatie geeft energie en vertrouwen in de toekomst. We gaan dan ook met volle kracht het nieuwe jaar in en kijken uit naar een succesvol en veelbelovend 2025.

Offshore CO2-distributieplatform D-HUBN vormt de spil van de toekomstige Aramis CCS-infrastructuur. Daan Noothoven, D-HUBN lead en delivery manager namens TotalEnergies, leidt de ontwikkeling van het platform. Nu richt Daan zich op deze belangrijke schakel in het realiseren van duurzame CO2-opslag.

De door het ministerie van Klimaat en Groene Groei geleide Aramis joint taskforce is dit najaar succesvol afgerond. De samenwerking tussen het ministerie, het Aramis-project en de opslagprojecten van Eni, Shell en TotalEnergies heeft knelpunten voor de ontwikkeling van de Aramis-waardeketen in kaart gebracht en mogelijke maatregelen uitgewerkt. Welke zijn dit? En wat zijn de vervolgstappen?

Bij CCS (carbon capture and storage) gaat CO2 onder zeer hoge druk door pijpleidingen. De sterk samengeperste CO2 vertoont hierbij eigenschappen van zowel een vloeistof als een gas. Anil Erdoğdu, CCS Project Lead namens EBN, legt uit hoe dit in zijn werk gaat – en waarom het zo belangrijk is.

Op 16 januari 2025 vindt van 19.30 tot 20.30 uur een online informatiebijeenkomst plaats. Onderwerp is het Aramis-initiatief en de vergunningen die van 20 december 2024 t/m 30 januari 2025 ter inzage liggen.

Met het afronden van terinzagelegging van de eerste ontwerp vergunningen en het ontwerp projectbesluit, is een volgende stap gezet richting finale besluiten over het Aramis project en de andere vijf projecten binnen het Aramis initiatief.

Commercial Lead bij Aramis Mirjam Lammers werkt met haar juridische en commerciële collega's aan het opzetten van de CCS-waardeketen. Ze vertelt over het belang van transparantie, de voldoening die voortkomt uit het behalen van concrete resultaten, en het belang van terugkeren naar de gemeenschappelijke basis.

Het einde van de zomer markeert zowel het begin van het nieuwe politieke seizoen als de ‘echte’ start van het nieuwe kabinet. Voor Aramis staat er een aantal belangrijke politieke momenten op stapel. Waaronder een debat in de Tweede Kamer over Carbon Capture and Storage (CCS).

Een zeer belangrijke stap in het Aramis-project: de indiening van de vergunningsaanvragen en de terinzagelegging van de vergunningen. Vanwege de grote omvang van het project zijn er drie indieningsmomenten vastgesteld.

Terwijl we genieten van een mooie nazomer in Nederland, blikken we terug op de afgelopen maanden en bereiden we ons voor op de rest van het jaar.

In deze nieuwsbrief Annemarie Manger over vol energie de zomer in, in gesprek met Freek Postma en Ko Dirkzwager, hoe beïnvloeden belangrijke politieke ontwikkelingen Aramis, Co2Next bereikt belangrijke mijlpaal in ontwikkeling van cruciale CO₂-infrastructuur en Europese Unie steunt CCS-project.

De onlangs aangenomen Net Zero Industry Act (NZIA) bepaalt een wettelijke doelstelling voor de EU om tegen 2030 jaarlijks 50 miljoen ton (50 Mtpa) CO₂ ondergronds op te slaan. Om de ambitieuze klimaatdoelstellingen te ondersteunen, zal tegen 2050 een verdere opschaling tot meer dan 250 Mtpa permanente ondergrondse opslag in de EU nodig zijn.

De nieuwe kabinetsplannen liggen inmiddels klaar. In het hoofdlijnenakkoord komen onderwerpen als warmtepompen en zonnepanelen aan bod, maar over de gehele linie willen de coalitiepartijen besparen op klimaatbeleid. Wat betekent dat voor de ontwikkeling van CCS?

Bij Aramis werkt jong en oud samen aan een groenere wereld. De jongste generatie loopt over van frisse en gedurfde ideeën. ‘Zij hebben kennis en ervaring, wij tijd en nieuwe energie – op die manier doen we het echt samen.‘

Nu de zomer is begonnen, breng ik u graag op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Het momentum waar we in de nieuwsbrief van maart over spraken houdt aan. Zowel Aramis als CCS in het algemeen heeft de afgelopen maanden aanzienlijke vooruitgang geboekt.

Het CO2next-project heeft een belangrijke mijlpaal bereikt: in juni is het de Front-End Engineering Design (FEED)-fase ingegaan. Het FEED-contract is toegekend aan engineering- en technologiegroep Sener.

In deze nieuwsbrief Annemarie Manger over samen bouwen aan een sterke organisatiecultuur, minister stelt voorkeursalternatief Aramis CO2-opslag en zeeleiding vast, de mensen achter Aramis en Value Chain Initiative (VCI).

We delen graag een geweldige nieuwe ontwikkeling binnen het Aramis-team met u: het onlangs gelanceerde Value Chain Initiative (VCI). Het VCI is een strategisch kader dat belangrijke stakeholders in de Aramis CCS-waardeketen verenigt.

In deze nieuwsbrief laten we u graag kennismaken met onze collega's bij FEED-partner Petrofac. Het Aramis FEED-proces (Front-End Engineering Design) is een complexe onderneming met diverse kritieke componenten: een onshore en een offshore pijpleiding, een tunnel, een platform en de L4A spurline.

Nu het eerste kwartaal van 2024 ten einde loopt, wil ik graag enkele belangrijke ontwikkelingen rond ons project met u delen. Het Aramis-project heeft de afgelopen maanden veel nieuwe gezichten mogen verwelkomen en we zijn trots op het joint team dat we hebben samengesteld.

The Aramis project and her partners are all committed to D&I and value the unique perspectives, experiences, expertise, cultures, and working styles that each employee brings. Today is IWD, international women's day. A global day celebrating the social, economic, cultural and political achievements of women. The day also marks a call to action for accelerating gender parity.

Minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten heeft het voorkeursalternatief (VKA) voor de infrastructuur en het zeeleidingtracé van het Aramis-project vastgesteld. Hiermee is een belangrijke stap gezet in de realisatie van het grootste CCS-project in Noordwest-Europa.

De Europese Commissie (EC) heeft voorgesteld om het Aramis CCS-project een subsidie van € 124 miljoen toe te kennen.

In deze nieuwsbrief Annemarie Manger over Aramis in stroomversnelling, James Flynn over de werving van het joint team en Aramis en natuurinclusief ontwerp.

Met ingehouden adem volgden we woensdagochtend 16 augustus de livestream van de einduitspraak over het Porthos-project. Zou de aanleg van de eerste Nederlandse infrastructuur voor CO2-opslag en -transport doorgaan? Een belangrijk moment, ook voor Aramis, waarmee we bijna tien keer zoveel capaciteit beogen als Porthos. Om 10.15 uur stonden we te juichen achter onze bureaus.

Het zogeheten joint team is straks verantwoordelijk voor het projectmanagement van Aramis. Dit samengestelde team zal uiteindelijk bestaan uit ruim veertig medewerkers van de vier initiatiefnemers: TotalEnergies, Shell, Energie Beheer Nederland (EBN) en Gasunie. Projectdirecteur James Flynn, oorspronkelijk projectmanager bij TotalEnergies, stelt het deelteam samen waaraan hij leidinggeeft. Hij vertelt over zijn werk voor Aramis tot nu toe en de doelstellingen voor de komende periode.

In aanloop naar de FEED-fase (Front-End Engineering Design) onderzoekt Aramis samen met Stichting De Noordzee manieren om de onderzeese pijpleiding en de platforms zo natuurvriendelijk mogelijk te maken. ‘We ontwerpen met oog voor de natuur’, vertelt Freija Rappoldt, strategisch omgevingsmanager bij Aramis. ‘Bijvoorbeeld door het gebruik van gerecyclede of natuurlijke materialen, zoals oesterschelpen en kalkhoudende stenen.’ In samenwerking met onder meer Stichting De Noordzee en Wageningen University selecteerde Aramis vijf natuurinclusieve maatregelen. De toepasbaarheid daarvan onderzoeken de technisch ontwerpers in de aankomende FEED-fase.

Het CCS-project Aramis heeft een belangrijke mijlpaal bereikt en zit nu in de FEED fase (Front End Engineering and Design). De betrokken partners TotalEnergies, Shell, EBN en Gasunie hebben overeenstemming bereikt over de verdere ontwikkeling van belangrijke onderdelen van de benodigde infrastructuur, waaronder de offshore transportleiding en de technische/operationele integratie van de source-to-sink CCS-waardeketen. Hiermee komt de realisatie van het grootste CCS-project in Noordwest-Europa een stap dichterbij.

Grensoverschrijdende samenwerking is cruciaal om grootschalige projecten voor CO2-afvang, -transport en -opslag (CCS) te laten slagen. Dat benadrukten verschillende Europese stakeholders tijdens een bijeenkomst in het Europees Parlement op donderdag 21 september, georganiseerd door Aramis en Europarlementariër Tom Berendsen (CDA/EPP).

In deze nieuwsbrief een interview met Head of Joint Team Annemarie Manger over impact Aramis, een update over de realisatie van de Aramis-pijpleiding en een vooruitblik op de FEED-fase.

Na bijna twee jaar is de voorbereidingsfase van Aramis zo goed als afgerond. Zodra het voorkeursalternatief voor de route en aanlandingslocatie van de pijpleiding vastligt, kan het project van start met de FEED-fase (Front-End Engineering Design).

230 kilometer pijpleiding voert straks van de Maasvlakte dwars door de drukke Noordzee naar het distributieplatform. Vanaf daar leiden kleinere vertakkingen naar de lege gasvelden. Een milieueffectrapportage (MER) brengt de milieu-impact van de complete Aramis CCS-keten in kaart: van afvang tot onderzeese opslag.

‘Met Aramis dragen we straks niet alleen bij aan het behalen van de klimaatdoelen van Nederland, maar aan die van heel Noordwest-Europa.’ Dat belooft Annemarie Manger, die 11 april startte als head of joint team.

Op 22 juni 2023 is door de Nederlandse minister van Economische Zaken en Klimaat Micky Adriaansens, vicepremier Vincent Van Quickenborne (België) en de ministers Zuhal Demir (Vlaanderen) en Philippe Henry (Wallonië) een akkoord getekend over CCS-samenwerking en grensoverschrijdend transport van CO₂. Het akkoord werd in Antwerpen getekend tijdens het staatsbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima aan België.

Graag delen we in deze nieuwsbrief weer de ontwikkelingen rondom project Aramis met u. We zijn verheugd dat we een ‘Head of Joint Team’ en vier nieuwe teamleiders kunnen verwelkomen voor ons project. Lex Backer, Project Lead, legt uit waar we staan en wat er nog moet gebeuren om deze zomer te starten met de FEED-fase (Front-End Engineering & Design), een belangrijke mijlpaal. 

Per 11 april start Annemarie Manger als ‘Head of Joint Team’ van het project Aramis. Zij geeft in deze nieuwe functie aansturing aan een gecombineerd multidisciplinair team dat bestaat uit werknemers van TotalEnergies, Shell, Energie Beheer Nederland (EBN) en Gasunie.

Vorig jaar toonden meer dan 20 potentiële klanten concrete interesse in een samenwerking met Aramis als ‘launching customer’ voor de eerste 5 Mtpa CO₂ die wordt vervoerd en opgeslagen in offshore gasvelden onder de Noordzee. Onlangs is er een beperkte fase 1 transport & opslagcapaciteit vrijgegeven. Deze resterende capaciteit (van ongeveer 0.3 tot 0.5 Mtpa) zal door de Aramis Joint Marketeers worden aangeboden aan belanghebbenden in een soortgelijk proces dat vorig jaar werd gevolgd.

Aramis streeft naar de realisatie van een transportinfrastructuur om de industriële sector in staat te stellen CO₂ te transporteren en op te slaan in lege gasvelden onder de Noordzee. Aramis heeft specificaties opgesteld voor de maximale hoeveelheid toegestane onzuiverheden in de voor transport aangeboden CO₂. Deze specificaties voorkomen dat de CO₂ corrosief wordt onder normale, overgangs- en abnormale condities.

Op 2 december 2022 heeft het kabinet besloten het Aramis project toe te voegen aan het Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK). Met de toevoeging aan de lijst is ook Aramis een project van nationaal belang.

De minister heeft op 2 december 2022 de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) vastgesteld en gepubliceerd. In deze notitie staan de kaders voor het op te stellen milieueffectrapport (MER) voor Aramis. Het MER brengt de milieueffecten van het project in beeld, zoals de effecten op veiligheid, landschap, natuur, bodem en water. Het doel van het MER is het milieubelang een volwaardige plaats geven in de besluitvorming.

Graag laten we u in deze nieuwsbrief weer zien waar we als Aramis mee bezig zijn. Zo gaan we de mogelijkheden onderzoeken voor natuurversterkend bouwen. Dat gaan we doen via twee hackatons, waarvoor we universiteiten, kennisinstituten en natuur-en milieuorganisaties en onze eigen technici hebben uitgenodigd.

Op 18 augustus 2022 heeft de Commissie Milieueffectrapportage (m.e.r.) haar advies uitgebracht op de concept Notitie Reikwijdte en Detailniveau van Aramis. Dit advies geeft Aramis groen licht om de volgende stap te zetten en te starten met de milieueffectrapportage.

Het Aramis project heeft vanuit de Europese Commissie de status van een Project of Common Interest (PCI) gekregen.

Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft op vrijdag 10 juni een nieuwe kennisgeving van het Aramis initiatief gepubliceerd. Het gaat om de concept Notitie Reikwijdte en Detailniveau (c-NRD). Op 21 juni organiseert het Ministerie van EZK samen met Aramis een informatiebijeenkomst over de kennisgeving.

Op 6 januari 2022 ontving het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) een verzoek van project Aramis (een samenwerking tussen EBN, Gasunie, TotalEnergies en Shell) voor de realisatie van een grootschalige CO₂-transportinfrastructuur om de opslag van CO₂ in lege gasvelden diep onder de Noordzee mogelijk te maken.

Op 10 december informeerde Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius de Tweede Kamer via een brief over de stand van zaken van CCS-projecten in Nederland, waaronder Aramis.

TotalEnergies, Shell Nederland, Energie Beheer Nederland (EBN) en Gasunie zijn een samenwerkingsverband aangegaan om grootschalige CO₂-reductie van industriële clusters te realiseren.