‘Onze houding naar de buitenwereld is open en transparant’

Enerzijds brengt Joep de publieke opinie en het politieke landschap in Nederland en daarbuiten in kaart. Hij informeert Aramis over ontwikkelingen die mogelijk invloed hebben op het project, waaronder publieke perceptie, politieke bewegingen en beleidsvorming. Anderzijds informeert hij diezelfde buitenwereld over de inhoud en het belang van het Aramis-project, en beïnvloedt hij de beeldvorming waar nodig. ‘Onze houding naar de buitenwereld is open en transparant; in de kern vertellen we aan iedereen wie we zijn, wat we doen en waarom.’

Joep, wat zegt het hoofdlijnenakkoord over klimaatbeleid en specifiek over CCS?

Als je naar de afgelopen jaren kijkt, zie je dat het klimaatbeleid – en de rol die CCS daarin speelt – een steeds grotere en belangrijkere plek inneemt. Dat is in principe niet veranderd; het kabinetsbeleid op klimaatgebied blijft in grote lijnen bestaan. Ook wordt CCS met naam en toenaam genoemd in het hoofdlijnenakkoord. De sectie over energie vond ik vrij summier, maar er stond wel in dat CCS een belangrijke rol speelt en eventueel aanspraak mag maken op het Klimaatfonds.

Dat is goed nieuws, maar er wordt wel op het fonds bezuinigd. Kortom, er is geen eenduidige boodschap. Het wordt dus afwachten hoe het nieuwe kabinet zich precies op CCS-gebied positioneert. Maar het belang van CCS om de klimaatdoelen te halen staat als een paal boven water, en de steun ervoor lijkt alleen maar toe te nemen. Ik verwacht voor Aramis dan ook geen grote wijzigingen.

En wat zijn de mogelijke gevolgen van een politieke koerswijziging voor Aramis, een project dat al in de ontwikkelfase zit?

Het zou bijvoorbeeld gevolgen kunnen hebben voor de subsidiëring van CCS. Dat is misschien niet direct relevant voor Aramis, omdat wij geen SDE++-subsidies aanvragen, maar de eindklanten van het systeem doen dat wel. Een nieuw kabinet kan besluiten om de subsidiegelden te verlagen of de regels te veranderen. De ontwikkeling van CCS kan daar dan mogelijk negatieve gevolgen van ondervinden.

Een ander scenario is dat een nieuw kabinet CCS-projecten minder in woord en daad gaat steunen. Gelukkig is het niet mogelijk om ineens allerlei aanpassingen doen. Voor een aantal onderwerpen gaat dat gewoonlijk via de begrotingscyclus en dat betekent dat eventuele wijzigingen pas in 2025 worden doorgevoerd.

Niet alleen in Nederland waren er verkiezingen, maar ook op Europees niveau. Daarvan zijn de voorlopige resultaten inmiddels binnen. Wat is jouw eerste reactie op de uitkomsten?

Ik denk dat de verhoudingen in Brussel voor een groot deel hetzelfde blijven, maar er is van alles gaande aan de rechterkant van het politieke spectrum. Dat verzet zich vaak tegen Europese samenwerking in het algemeen, en ook tegen klimaatbeleid. Dat blijft een risico. Maar welke partijen ook aan het roer staan, ze zullen toch verantwoordelijkheid moeten nemen. Niet alleen voor het klimaat, maar ook voor de toekomst van de industrie. En dan kom je linksom of rechtsom bij technologieën als CCS uit.

En hoe is de wisselwerking tussen individuele lidstaten en de EU in een continu veranderend politiek landschap?

Er is inderdaad een wisselwerking. Dat blijkt bijvoorbeeld uit twee belangrijke beleidsdocumenten die het afgelopen jaar op Europees niveau zijn gepubliceerd. De Net-Zero Industry Act is daar een van, en die zegt dat CCS een belangrijke technologie vormt voor het verduurzamen van de industrie en de economie. Een technologie die onder deze wet valt, krijgt steun op zowel Europees als lidstaatniveau. Het andere document is de CCS-strategie die de Europese Commissie een aantal maanden geleden publiceerde, waarin het belang van CCS ook sterk is verankerd.

Verder zie je dat CCS-ontwikkelingen in bijvoorbeeld Nederland, Denemarken en Noorwegen veel landen ertoe bewegen om ook naar CO₂-transport en -opslag te kijken. En naar Nederland als potentiële opslaglocatie. Zo heeft Duitsland een paar weken geleden voor het eerst een CCS-strategie aangenomen die benoemt dat CCS belangrijk is voor hun industrie. Samenwerking met landen die al ‘verder’ zijn, is dan onmisbaar. Ik hoop dat Aramis ook voor buitenlandse industrieën een oplossing gaat zijn.